Zwrot nienależnie pobranych świadczeń z ZUS – co warto wiedzieć i jak się odwołać?
W ostatnich latach ZUS intensyfikuje działania mające na celu ograniczenie wydatków, co skutkuje częstszymi kontrolami wypłacanych świadczeń. Coraz więcej osób otrzymuje decyzje zobowiązujące do zwrotu świadczeń uznanych przez ZUS za nienależnie pobrane. W wielu przypadkach są to znaczne kwoty – od kilku do nawet kilkuset tysięcy złotych. Najczęściej chodzi o rzekomo nienależnie wypłacone zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, rehabilitacyjne, postojowe, a także emerytury.
Czy trzeba oddać pieniądze ZUS?
Nie zawsze. Bardzo często decyzja ZUS może zostać skutecznie zakwestionowana. Kluczowe jest jednak szybkie i prawidłowe wniesienie odwołania do sądu. W postępowaniu sądowym można udowodnić, że świadczenie było pobrane w dobrej wierze, a więc że nie wiedzieliśmy, iż się ono nie należy. Co ważne – postępowanie odwoławcze od decyzji ZUS jest wolne od opłat sądowych, więc niczym nie ryzykujemy, a możemy zyskać naprawdę dużo.
Dlaczego warto złożyć odwołanie od decyzji ZUS o zwrocie świadczenia?
1. Możliwość całkowitego uchylenia decyzji lub zmniejszenia kwoty do zwrotu
Sąd może uznać, że żądanie zwrotu jest nieadekwatne do sytuacji życiowej, zdrowotnej lub finansowej osoby zobowiązanej.
2. ZUS często wydaje decyzje automatycznie lub na podstawie niepełnych danych
Dzięki odwołaniu masz szansę na przedstawienie dowodów, których ZUS nie wziął pod uwagę.
3. Brak Twojej winy – działałeś w zaufaniu do ZUS
Jeśli to ZUS popełnił błąd, a Ty nie wiedziałeś, że nie masz prawa do świadczenia – sąd może uchylić obowiązek zwrotu.
4. Możliwe przedawnienie roszczenia
W wielu przypadkach ZUS nie ma już prawa żądać zwrotu pieniędzy ze względu na przedawnienie.
5. Złożenie odwołania zawiesza wykonanie decyzji
Dopóki sąd nie wyda prawomocnego wyroku, ZUS nie może egzekwować zwrotu środków.
6. Sprawę rozpatruje niezależny sąd pracy i ubezpieczeń społecznych
Masz gwarancję, że Twoja sprawa będzie oceniona sprawiedliwie i obiektywnie.
7. Możliwość przedstawienia dodatkowych dokumentów i wyjaśnień
Zeznania świadków, opinie lekarzy, dokumenty – wszystko to może wpłynąć na zmianę decyzji ZUS.
Co to jest nienależne świadczenie z ZUS?
Zgodnie z przepisami, świadczenie jest uznawane za nienależne, jeśli:
- osoba pobierająca świadczenie wiedziała, że mu się ono nie należy (świadomość),
- rzeczywiście nie miała do niego prawa (brak podstawy prawnej).
W orzecznictwie sądowym przyjęto, że ZUS może żądać zwrotu świadczenia tylko wtedy, gdy udowodni, że osoba działała w złej wierze – czyli świadomie pobierała świadczenie, mimo że nie miała do niego prawa.
Jakie świadczenia ZUS uznaje za nienależnie pobrane?
ZUS może domagać się zwrotu świadczeń, jeśli:
- zostały wypłacone mimo ustania prawa do ich pobierania, a osoba była o tym poinformowana,
- przyznano je na podstawie fałszywych dokumentów lub zeznań,
- w czasie pobierania zasiłku (np. chorobowego) osoba pracowała lub wykorzystywała zwolnienie niezgodnie z jego celem.
Jak się bronić przed zwrotem nienależnie pobranego świadczenia?
W odwołaniu do sądu można powołać się m.in. na:
1. Brak złej wiary
Należy wykazać, że nie mieliśmy świadomości, iż świadczenie się nie należy – nie próbowaliśmy wprowadzić ZUS w błąd.
2. Brak odpowiedniego pouczenia przez ZUS
Jeśli ZUS nie poinformował nas dokładnie, w jakich sytuacjach świadczenie przestaje przysługiwać – nie można nam przypisać winy.
3. Błąd ZUS przy wypłacie świadczenia
Często to sam ZUS wypłaca świadczenie błędnie – a odpowiedzialność za to nie powinna spadać na świadczeniobiorcę.
Jak złożyć odwołanie od decyzji ZUS?
Masz 30 dni od otrzymania decyzji, aby wnieść odwołanie do sądu. Pismo składa się za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję. Warto załączyć dowody i szczegółowo opisać swoją sytuację.
Jeśli potrzebujesz wzoru odwołania – zapoznaj się z naszymi materiałami:
- Jak napisać odwołanie od decyzji ZUS – wzór i instrukcja
- Odwołanie od decyzji ZUS – co dalej?
Podsumowanie – nie działaj pochopnie!
Nie zwlekaj z odwołaniem – ZUS liczy na to, że się nie odwołasz. Tymczasem sądy bardzo często przyznają rację osobom, które składają odwołania. Warto walczyć o swoje prawa – szczególnie że nic nie ryzykujesz, a możesz zyskać nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych!
Masz pytania? Chcesz, żebyśmy przygotowali odwołanie za Ciebie? Skontaktuj się z nami – pomagamy w sprawach ZUS od A do Z.